7.4 Milieubeheer

Toelichting

Duurzaamheid is een breed begrip en het belang ervan wordt steeds breder begrepen en gedragen. Maatregelen voor verduurzaming zijn omvangrijk en raken iedereen: opwekking van duurzame energie, geleidelijk ‘van het gas af’, circulair bouwen en produceren, duurzaam inkopen, klimaatadaptatie en energiebesparing. Bij de uitvoering vanuit de gemeente zijn veel beleidsvelden betrokken. Daarom streven we, mede met het oog op de Omgevingsvisie, naar een integrale aanpak en beleidsvoorbereiding.

In deze paragraaf worden alleen de beoogde resultaten van het taakveld milieubeheer belicht. Elders in deze begroting worden bijdragen vanuit andere beleidsvelden inzichtelijk gemaakt. De kapstok voor de beoogde resultaten is de Visie op Energie en Klimaat (Milieubeleidsplan), door de raad vastgesteld in maart 2021 en met als belangrijkste pijlers de warmtetransitie, de regionale energiestrategie en klimaatadaptatie.

Transitievisie warmte
In 2021 is de transitievisie warmte vastgesteld. Deze visie schetst een realistisch tijdpad over hoe de gemeente Voorschoten in 2050 de gebouwde omgeving volledig CO2-neutraal (en dus aardgasvrij) van warmte wil voorzien. Hierin worden er per buurt ook passende alternatieve warmtetechnieken beschreven en zijn er drie buurten aangewezen die voor 2030 van het aardgas af kunnen. Voor deze buurten is de volgende stap het maken van een uitvoeringsplan.

In 2022 zijn de eerste stappen gezet voor het opstellen van het eerste buurtgerichte uitvoeringsplan. Er is gekozen om te starten met de Krimwijk vanwege de voorkeursoplossingsrichting en reeds bestaande slagkracht in de buurt. Het opstellen van een buurtgericht uitvoeringsplan bestaat uit verschillende fases. In de eerste fase worden de stakeholders (inwoners, adviesorganen, Holland Rijnland enz.) in kaart gebracht, waarna er gesprekken volgen over onder andere de wensen van de inwoners en de oplossingsrichting. In fase twee worden deze gesprekken geïntensiveerd met als doel om in samenwerking met stakeholders te komen tot een breed gedragen oplossingsrichting en om doelstellingen te formuleren over isolatie, de inzet van hybride warmtepompen en de realisatie van volledig aardgasvrije woningen. In fase drie wordt dit verder uitgewerkt tot een concreet plan met bijbehorende planning, uitwerking van de technische haalbaarheid en financiële doorrekening. Fase 4 bestaat uit de monitoring van de voortgang. Het doel is om in 2023 in samenwerking met de buurt het eerste, breed gedragen uitvoeringsplan opgesteld te hebben.

Naast het opstellen van het eerste buurtgerichte uitvoeringsplan wordt er ook een gemeente brede besparingscampagne opgezet. Deze campagne richt zich zowel op het nemen van kleine energiebesparende maatregelen als het isoleren van woningen. Acties een maatregelen worden afgestemd op verschillende doelgroepen met als doel hen te stimuleren aan de slag te gaan met verduurzamen. Als basis voor deze campagne lanceren we een online interactief platform waarop iedereen alle informatie kan vinden en iedereen (ook inwoners) initiatieven en kennis kan delen.

Sinds het voorjaar van 2020 verkennen wij, in samenwerking met vijf andere gemeenten in de Leidse regio, de ontwikkeling en realisatie van een open regionaal energiesysteem (ORES). Deze verkenning is gericht op de regionale verdeling en distributie van warmte uit meerdere bronnen via een regionaal warmtenet. De samenwerking verhoogt de effectiviteit en slagkracht op het complexe warmtedossier. Uitgangspunt bij de samenwerking is de borging van publieke waarden: betaalbaarheid, haalbaarheid, duurzaamheid, tijdigheid en betrouwbaarheid. Op een ORES kunnen meerdere warmtebronnen aangesloten worden voor collectieve warmtevoorziening, waaronder restwarmte en geothermie. Via de aanleg hiervan kan warmte ingezet worden om (nog nader te bepalen) buurten in Voorschoten te voorzien van een warmtenet . Tot eind 2022 is de samenwerking in de Leidse regio bekrachtigd met een samenwerkingsovereenkomst. Eind 2022 wordt de ontwerpstudie ORES afgerond, waarna op hoofdlijnen keuzes en afspraken gemaakt kunnen worden voor de verdere ontwikkeling.  Evaluatie van de gezamenlijke aanpak en besluitvorming over het al dan niet voortzetten van de samenwerking in de Leidse Regio is voorzien in de eerste helft van 2023.

Regionale Energie Strategie
In 2021 is de eerste Regionale Energie Strategie vastgesteld voor de regio Holland Rijnland, waarvan Voorschoten onderdeel is. Samen met de regio Holland Rijnland wordt gewerkt aan een RES 2.0. De RES 2.0 moet duidelijk maken hoe duurzame energie opwek vorm gaat krijgen, waar dat het beste kan worden gerealiseerd, en inzicht in kosten en opbrengsten. Via een tweede uitvoeringsprogramma Voorschoten wordt dit verder uitgewerkt. Van groot belang is deelname van inwoners en bedrijven. Inwonerparticipatie zal zorgvuldig uitgewerkt worden waarbij de aanbevelingen uit het rekenkamer onderzoek betrokken worden. Met betrokkenheid van sleutelfiguren en inwoners en bedrijven kunnen we samen invulling gegeven aan zon op alle daken, realisatie van een zonneveld, energiebesparing, elektrisch rijden en zoeken naar mogelijkheden om over te stappen van aardgas op duurzame energiebronnen.

Klimaatadaptatie/risicodialoog/adaptatiestrategie/Impulsregeling
In 2022 is klimaatadaptatiebeleid opgesteld als uitwerking van de VEK. Er is uitvoering gegeven aan het Deltaplan Ruimtelijke adaptatie. De interne risicodialoog is uitgevoerd binnen de gemeente maar ook met HECHT (voormalig GGD), de Veiligheidsregio Hollands Midden, het Hoogheemraadschap Rijnland, de werkregio Holland Rijnland, de Provincie Zuid-Holland en buurgemeenten. De externe risicodialoog is opgestart, er wordt gesproken met onder andere bewoners, ondernemers en woningcorporaties over klimaatadaptatie en de te nemen maatregelen. In 2023 wordt de uitvoeringsagenda verder uitgewerkt in concrete projecten om knelpunten op te lossen en wordt het beleid een stap verder gebracht. Verder wordt de aanvraag voor de impulsregeling voorbereid en in 2023 ingediend. Het klimaatadaptatiebeleid wordt opgenomen in de omgevingsvisie. Acties die volgen uit de externe risicodialoog worden proactief opgepakt. Er kan gedacht worden aan stimulerende maatregelen voor bewoners zoals het subsidiëren van regentonnen.

Campagne ter bestrijding van overlast door houtstook en ter verbetering van de luchtkwaliteit in Voorschoten.
Dit najaar zal de campagne worden afgetrapt met een persbericht over het opstarten van de voorlichtingscampagne over houtstook en het communiceren van het RIVM-stookalert. In deze campagne wordt het voorlichtingsmateriaal 'houtstook' van Milieu Centraal gebruikt om advertenties te plaatsen op sociale mediakanalen van de Gemeente Voorschoten, in de Voorschotense Krant en in de krant Groot Voorschoten. Deze campagne zal worden herhaald, in eventueel aangepaste vorm, in de jaren 2023, 2024 en 2025. Door middel van deze campagne hopen we de inwoners die hout gebruiken als brandstof voor het verwarmen van hun woningen te informeren over de gezondheidsrisico’s voor zichzelf en omwonende en informatie te verstrekken over het nemen van maatregelen om de nadelige effecten van houtstook te verminderen. Deze campagne kan worden bekostigd binnen de beschikbare communicatiebudgetten.