Financiële samenvatting

Inleiding
Het beeld voor de periode 2023-2025 is positief, maar vanaf 2026, bestempeld door de VNG als ravijnjaar, wordt een structureel tekort verwacht. De overschotten in de eerste drie jaar zijn het gevolg van bijgestelde ramingen voor de inkomsten uit het gemeentefonds. De bijstellingen zijn een gevolg van recente afspraken tussen VNG en Rijk over de stabiliteit van het gemeentefonds in de jaren 2022-2025. Daarnaast hebben het rijk en de provinciaal toezichthouders voor het ramen van inkomsten algemene uitkering voor jeugdzorg ruimere richtlijnen afgegeven.

Gelet op de geëxplodeerde inflatiecijfers worden in deze begroting, aanvullend op de eerdere ramingen in de kadernota, structureel extra middelen gereserveerd voor toekomstige lastenstijgingen, zoals CAO, inkooptarieven en in het bijzonder energietarieven. De meerjarig kwetsbare financiële positie betekent dat de gemeente Voorschoten voorzichtig moet zijn met haar ambities, afhankelijk van de ontwikkelingen algemene uitkering gemeentefonds vanaf 2026 (zoals het accres, herijking gemeentefonds en opschalingskorting), zullen ambities worden bijgesteld en/of worden getemporiseerd.

De nadere uitwerking van het coalitieakkoord beperkt zich om die reden vooral tot eenmalige inzet van extra middelen die nodig zijn voor zorgvuldige onderzoek- en beleidsvormings- en participatietrajecten voor belangrijke besluiten die deze gemeente de komende jaren zal moeten maken.

Goede onderwijshuisvesting is ook bij een kwetsbare financiële positie essentieel, maar vraagt om forse investeringen. Om deze investeringsuitgaven te kunnen dekken wordt met deze begroting een bestemmingsreserve onderwijshuisvesting ingesteld.  Een deel van het positieve saldo wordt in deze begroting ingezet voor de voeding van deze reserve. Zodoende wordt er dekking gecreëerd voor toekomstige (investerings)opgaven binnen de onderwijshuisvesting.

Belangrijke ontwikkelingen
Bij de gemeente Voorschoten speelt een groot aantal ontwikkelingen waarvan de financiële consequenties nog onzeker zijn. Een deel betreft ambitie en een deel autonome ontwikkelingen. In de septembercirculaire 2022 krijgen we over de rijksbijdrage meer duidelijkheid. Hieronder volgen, niet-uitputtend, een aantal belangrijke ontwikkelingen:

Herijking gemeentefonds
De gemeente Voorschoten heeft in haar meerjarenbegroting rekening gehouden met mogelijk negatieve gevolgen van de herijking gemeentefonds. Met de meicirculaire 2022 is bekend geworden wat het herverdeeleffect is van de wijziging van het objectief verdeelmodel. Voor gemeente Voorschoten pakt het herverdeeleffect structureel nadelig uit met een korting die uiteindelijk kan oplopen tot € 140 per inwoner. Het rijk heeft in de meicirculaire besloten een ingroeipad te hanteren, waarbij het tekort per gemeente in deze kabinetsperiode maximaal oploopt tot € 37,50 per inwoner in 2025. Vanuit het voorzichtigheidsbeginsel is in deze begroting rekening gehouden dat het nadeel in 2026 met € 15 per inwoner verder oploopt. Hoe dit herverdeeleffect uit zal pakken vanaf 2026, hangt af van een evaluatie van het gewijzigde verdeelmodel, en besluiten over een eventueel nieuw ingroeipad door een volgend kabinet.

Inflatie en stijgende energieprijzen
Door de aantrekkende economie in de afgelopen jaren is er over het algemeen sprake van hogere prijzen voor materiaal en arbeid. Dit wordt versterkt door de Coronapandemie en de Oekraïne crisis waardoor een tekort aan grondstoffen is ontstaan en de prijzen stijgen. Dit zien we onder andere terug in de aanbestedingen en met name in het ruimtelijk domein. Prijsstijgingen zijn van alle tijden. Echter, sinds begin 2022 zien we een versnelling van buitenproportionele prijsstijgingen. Dit heeft een effect op de exploitatie, investeringen en de financiering hiervan: de benodigde externe financiering en de rentelasten nemen toe. Daarnaast ontstaat het risico dat bepaalde ambities en beleidsdoelstellingen niet, later of moeizaam gerealiseerd kunnen worden. In de begroting 2023 is de stelpost indexatie ten opzichte van de kadernota met € 250.000 verhoogd.
Als gevolg van de huidige energiearmoede is de prijsstijging voor energie buitenproportioneel. In de begroting 2023 is het budget voor de eigen energielasten met 30% verhoogd. Daarnaast is ook een aparte stelpost opgenomen (€ 100.000) ter dekking van verdere prijsstijgingen voor zowel directe als indirecte energielasten.

Krapte op arbeidsmarkt
De arbeidsmarkt is in beweging. Transities op het gebied van energie, duurzaamheid, digitalisering en robotisering zorgen voor voortdurende veranderingen in de aard en omvang van de werkgelegenheid. Als gevolg van de huidige krapte op de arbeidsmarkt kan het in sommige gevallen lang duren voordat openstaande vacatures worden ingevuld. Het tijdelijk inhuren van extern personeel kan een oplossing bieden, maar is mede als gevolg van de marktomstandigheden kostbaar. Vooral binnen het fysieke domein is het aanbod op de arbeidsmarkt beperkt.
De VNG herkent deze problemen en heeft middels de VNG taskforce economisch herstel en transitie na gesprekken met de landelijke koepels een notitie opgesteld waarin wordt geadviseerd om deze uitdagingen regionaal aan te pakken.

Oekraïne en opvang asielzoekers
In de begroting 2023 zijn geen middelen verwerkt in het kader van de opvang van Oekraïners en asielzoekers. Op basis van de huidige inzichten lijken de door het rijk beschikbare middelen voldoende om de bijbehorende lasten volledig te kunnen dekken.

Jeugdhulp en WMO
De kosten voor jeugdhulp en WMO blijven stijgen en er is beperkte beleidsvrijheid op beide terreinen. Inmiddels is er meer duidelijkheid over extra middelen voor Jeugd, maar de aangekondigde Hervormingsagenda Jeugd is nog niet gereed. Volgens de laatste berichtgeving wordt de Hervormingsagenda Jeugd 2022-2028 vastgesteld, half november moet de hoofdlijnenagenda klaar zijn. In de vormgeving van de hervormingsagenda blijven de 2 hoofddoelstellingen centraal staan: een beheersbaar jeugdhulpstelsel en verbetering van de hulpverlening. Hierbij ligt de focus op het verbeteren van de hulp aan kinderen en gezinnen in kwetsbare situaties. Dit vraagt van gemeenten een strakkere sturing, verbeterde samenwerking rondom specialistische jeugdhulp en een stevig hulpaanbod in de wijk dat aansluit op de situatie en hulpvraag van inwoners. Daartoe wordt geïnvesteerd in de samenwerking met partners, zoals het onderwijs en partijen die werken aan bestaanszekerheid. Van het rijk wordt verwachten dat deze integrale aanpak mogelijk wordt gemaakt door het gezamenlijk optreden van meerdere departementen. Ook zal het rijk in wet- en regelgeving moeten komen tot een inperking van de reikwijdte van de jeugdhulpplicht en versterking van de samenwerking en/of afbakening tussen de diverse genoemde domeinen. Professionals en instellingen staan aan de lat om de kwaliteit van de hulpverlening substantieel te verbeteren. Kwaliteit van de hulpverlening is een essentiële pijler in de hervormingsagenda. Naar aanleiding van de definitieve agenda zal Voorschoten aanvullend op reeds genomen maatregelen mogelijk nieuwe maatregelen nemen.

Inzake de WMO zijn er nog geen toezeggingen inzake extra middelen. De invoering van het abonnementstarief (2019) heeft geleid tot een aanzuigende werking op Wmo-ondersteuning, vooral huishoudelijke hulp. Het abonnementstarief heeft de balans verstoord om ondersteuning en zorg in te kunnen zetten voor de inwoners die dat echt nodig hebben. Gemeenten hebben een alternatief voorgesteld dat recht doet aan de bedoeling van de Wmo én een deugdelijke uitvoering van het Wmo-abonnementstarief. Er is op dit moment nog niet helder hoe dit verder wordt vormgegeven. Bij de meicirculaire 2022 heeft het rijk een voorschot genomen op de aanpassing van het abonnementstarief per 2025. In deze begroting is deze wijziging neutraal verwerkt door de aanpassing op de algemene uitkering te verrekenen met hogere verwachte eigen bijdragen.

Ambities
Met de beperkte investeringsruimte die we hebben maken we zorgvuldig afwegingen en brengen “Voorschoten in verbinding vooruit”. We hebben realistische ambities die daarbij passen. De belangrijkste punten waarmee we aan de slag gaan zijn hieronder op een rij gezet.

Wonen
In Voorschoten is ruimte voor verschillende doelgroepen en komen er woningen beschikbaar in de verschillende huur- en prijssegmenten. Dat betekent een gevarieerd aanbod van zowel koop- als huurwoningen. Belangrijk is daarbij dat we inzetten op meer betaalbare woningen voor onze inwoners. We zorgen dat jongeren in ons dorp kunnen blijven wonen. We stimuleren doorstroming op de woningmarkt waarmee we iedereen een plek kunnen geven. De nadruk ligt hierbij op een goede plek voor jongeren, jonge gezinnen en senioren.  

Centrum
Een levendig centrum is essentieel voor Voorschoten als geheel. Daarom hebben we extra aandacht voor de ontwikkelingen in het centrumgebied. Met behulp van de nieuwe centrum-ontwikkelvisie bekijken we mogelijkheden om meer ingroeiplekken voor ondernemers te creëren.

Duurzaamheid en klimaat
De energietransitie raakt ook Voorschoten. Duurzame energie moet voor iedere inwoner beschikbaar zijn en iedere inwoner heeft daarin keuzevrijheid voor wat betreft de energiebron. We voeren de komende jaren onze gemeentelijke Warmtevisie uit en zetten samen met de regio in op een multi-bronnenstrategie. We werken een pakket aan maatregelen uit tegen hittestress, wateroverlast en droogte. De gemeente heeft een voorbeeldfunctie naar haar inwoners toe. Daarom leggen we ons toe op verduurzaming van gemeentelijk vastgoed.

Onderwijshuisvesting
Een goede onderwijshuisvesting is cruciaal en heeft onze prioriteit. Goede onderwijshuisvesting vraagt om forse investeringen. Om nieuwbouw, zoals de Fortgensschool, de Nutsbasisschool en de RKbs Emmaus mogelijk te maken gaan wij de komende jaren geld reserveren.

Grondstoffenplan
We denken anders over afval dan vroeger het geval was, namelijk als herbruikbare grondstof. Circulariteit is het uitgangspunt waarbij restafval in kg per huishouden gehalveerd wordt. Op deze wijze houden we afvalstoffenheffing beheersbaar. Alles wat we nu weggooien aan afval, wordt de grondstof voor iets nieuws.

Goede zorg
Steeds meer mensen doen een beroep op zorg. Voor alle inwoners van verschillende leeftijden in Voorschoten is dit goed geregeld. Wij staan voor zorg die nu, maar ook in de toekomst voor alle Voorschotenaren toegankelijk blijft en ook in de buurt. Daarom ontwikkelen wij het aanbod van gezondheidscentra met voorrang, zodat in deze centra verschillend aanbod uit de zorg bij elkaar komt. Zo weet een inwoner de huisarts net zo gemakkelijk te vinden als de praktijkondersteuner jeugd. Ook hebben we als doel dat wanneer er urgentie van zorg en/of ondersteuning noodzakelijk is, de toetsing hierop (triage) snel kan plaatsvinden.

Van kadernota naar begroting
Met de gemeenteraad is overeengekomen de kadernota als ‘het moment’ aan te wijzen om integrale afwegingen te maken tussen de beleidsmatige voornemens en de daarvoor beschikbare financiële ruimte. Aangezien de formatie van het nieuwe college bij het schrijven van de kadernota nog niet was afgerond, had de kadernota een beleidsarm karakter. Dat betekende dat de inhoud van de kadernota zich beperkte tot een actueel financieel beeld op de uitvoering van het bestaand beleid, rekening houdend met autonome ontwikkelingen zoals prijsstijgingen en volumeontwikkelingen, aangevuld met onontkoombare exogene ontwikkelingen die op de gemeente afkomen.
Het financieel meerjarenbeeld zag er met de gepresenteerde ontwikkelingen bij de kadernota op 30 juni 2022 als volgt uit:

Tabel Recapitulatie ontwikkelingen kadernota 2023

Terugblik kadernota
Er is sprake van een sterke terugval van de inkomsten uit de algemene uitkering in 2026, waardoor het jaar 2026 niet structureel sluitend is. Hoewel een structureel sluitend meerjarenbeeld wettelijk niet verplicht is, streeft het college wel naar een structureel sluitende begroting in alle jaren. Door ook in meerjarenperspectief kritisch te kijken naar (nieuwe) verplichtingen proberen we het risico op nieuwe pijnlijke maatregelen zoals nieuwe bezuinigingen of lastenverzwaringen zo veel mogelijk te beperken. Het college kan zich goed vinden in de op 30 juni 2022 vastgestelde nieuwe nota schuldenbeheersing.

Bij de behandeling van de kadernota heeft de raad besloten om niet in te stemmen met beslispunt 4, om in 2023 ten laste van de concernreserve een bestemmingsreserve onderwijshuisvesting te vormen met een omvang van € 1,3 miljoen. De consequentie hiervan is dat de in 2024 begrote incidentele onderwijslasten niet uit deze bestemmingsreserve kunnen worden gedekt, maar ten laste komen van het begrotingssaldo.

Ontwikkelingen na kadernota

Structureel sluitende begroting tot en met 2025, 2026 omslagjaar

Het meerjarenbeeld start met de begrotingspositie zoals vermeld in de kadernota 2023. In de raadsvergadering van 30 juni 2022 is de raad geïnformeerd over de gevolgen van de door het Rijk uitgebrachte meicirculaire 2022. Na deze raadsvergadering hebben zich ook (financiële) ontwikkelingen voorgedaan die verwerkt zijn in deze begroting.  Hieronder treft u het meerjarenbeeld aan van de begroting 2023 en een toelichting op de ontwikkelingen na de kadernota 2023.

Tabel Ontwikkelingen meerjarenbegroting

De raadsbesluiten zijn verwerkt tot en met de raadsvergadering van 7 juli 2022. De in kaart gebrachte ontwikkelingen na de kadernota laten voor 2023 een positief begrotingssaldo zien van
€ 486.000.

Bovenstaande tabel geeft een positief beeld op de ontwikkeling van de gemeentelijke begroting in de jaren 2023 tot en met 2025. Vanaf 2026 slaat dit beeld door terugvallende rijksinkomsten om naar een tekort. Hier staat de gemeente niet alleen in. Alle gemeenten in Nederland hebben hiermee te kampen. De VNG is in onderhandeling met het Rijk over de inkomsten gemeentefonds in 2026. Mogelijk biedt de septembercirculaire hierin straks perspectief.
Vooralsnog betekent bovenstaand meerjarenbeeld dat de gemeente de komende jaren wel over voldoende middelen beschikt om incidenteel in te zetten, maar geen ruimte heeft voor beleid met structurele gevolgen.

Hieronder worden de verschillende mutaties na kadernota toegelicht.

A. Bijraming jeugdgelden 100 %
In de ramingen van de inkomsten uit het gemeentefonds is een inkomsten stelpost opgenomen voor de extra middelen jeugdzorg die gemeente de komende jaren zal ontvangen. De uitspraak op de arbitragezaak die de VNG had aangespannen tegen het rijk heeft ertoe geleid dat het rijk structureel extra middelen beschikbaar moet stellen aan de gemeenten voor de uitvoering van jeugdzorg. Concreet komt dit neer op een structurele toevoeging van € 1,8 miljard aan het gemeentefonds, verminderd met de in die jaren overeengekomen besparingen overeenkomstig de landelijke hervormingsagenda jeugd.  

Omdat het rijk deze structurele toevoeging nog niet in heeft opgenomen in de meerjarenontwikkeling van het gemeentefonds hebben de financieel toezichthouders richtlijnen opgesteld hoe de gemeenten deze extra inkomsten mogen ramen. Was de richtlijn voor begroting 2022 dat de gemeenten in meerjarenbegroting 2022-2025 deze inkomsten stelpost nog voor 75% mochten ramen, voor de meerjarenbegroting 2023-2026 is bepaald dat deze voor 100% mag worden geraamd. Tot nog toe is steeds gebleken dat deze middelen in 2022 en 2023 conform deze afspraken zijn toegekend.

In het regeerakkoord heeft het Rijk eenzijdig € 500 miljoen aan extra bezuinigingen op de hervormingsagenda opgenomen. Omdat over deze extra maatregel geen overeenstemming met de VNG was bereikt is bepaald dat het Rijk hiervoor zelf aan de lat staat. Het effect op de begroting is budgettair neutraal, waarbij zowel de inkomsten algemene uitkering als de uitgaven jeugdzorg € 400.000 lager zullen uitpakken.

B. Ontwikkelingen gemeentefonds
De VNG heeft op 21 juni ingestemd met het voorstel van de fondsbeheerders om het volume-accres gemeentefonds voor de periode 2022-2025 te bevriezen. Daarmee is er ook duidelijkheid over de methode voor het afsplitsen van het deel van het accres voor de compensatie van de loon- en prijsontwikkeling bij gemeenten. In de raming van de meicirculaire 2022 was rekening gehouden met onderbesteding van de rijksbegroting wat zou leiden tot een lager accres in het uitkeringsjaar, de zogeheten "Trap op trap af" systematiek. Daarom was in de ramingen op de accressen een afslag genomen van 20%. Nu de volumeaccressen zijn bevroren speelt dit niet meer. De gemeente loopt hierop geen risico meer, wat de afslag overbodig maakt. Dat leidt tot een positieve bijstelling in de begroting 2023.

C. Mutatie stelposten
In verband met de verwachte verdere CAO ontwikkeling is de bijbehorende stelpost met € 637.000 verhoogd. Daarnaast wordt ook de stelpost indexatie, bedoeld voor prijsontwikkeling, met € 250.000 opgehoogd om zodoende verdere prijsontwikkelingen op te kunnen vangen. In verband met stijgende energieprijzen is in deze begroting een aparte stelpost voor energie opgenomen van € 100.000. Dit is aanvullend op de mutaties zoals toegelicht bij energielasten. Deze stelpost is bedoeld ter dekking voor gestegen indirecte energielasten alsmede ter dekking voor verdere stijgingen van directe energielasten. Mogelijk wordt de gemeente nog voor de gestegen inflatie in de inkomsten uit algemene uitkering gecompenseerd bij toekomstige circulaires.

D. Mutatie kapitaallasten
De begroting 2023 bevat enkele nieuwe investeringen, te weten: het Parkeerdek Hofvliet (€ 140.000), de Brug Tuinderspad (€ 30.000) en de aanschaf van een zogeheten Zijlader (€ 300.000). Daarnaast worden in lijn met de uitwerking van het coalitieakkoord verschillende investeringen doorgeschoven waardoor er een meer realistische investeringsplanning ontstaat. Per saldo hebben deze mutaties een positief effect op de meerjarenraming 2023-2026, om dat al geraamde kapitaallasten doorschuiven in de tijd.

E. Verkeersmaatregelen
Er wordt extra budget beschikbaar gesteld ter dekking van verkeerskundige aanpassingen en de inhuur van expertise op verkeersbesluiten en andere verkeerskundige vraagstukken. Meer toelichting wordt gegeven in programma 2.

G. Structurele kostendekkendheid afval en riool
De rioolheffing stijgt in 2023 niet ten opzichte van 2022, de afvalstoffenheffing stijgt met 8 %. Het gemeentelijk beleid t.a.v. de tarieven voor afvalstoffenheffing en riool is 100% kostendekkend.
In de begroting is de toerekening van de salariskosten herijkt. Uit de herijking is gebleken dat er meer salariskosten toegerekend moeten worden aan afval en riool en komen er daarmee minder salariskosten ten laste van andere taakvelden. Daarnaast zijn de verwerkingskosten (inclusief BTW) gestegen. Deze hogere BTW kosten maken ook onderdeel uit van het tarief. Omdat de BTW kosten niet alleen onderdeel zijn van het tarief, maar voor de gemeente ook compensabel zijn uit het BTW compensatiefonds heeft dit een positief effect op het begrotingssaldo.
Meer toelichting wordt gegeven in bijbehorende taakvelden 7.2 en 7.3 en de paragraaf lokale heffingen.

H. DVO Sociaal Domein
De gemeente Wassenaar heeft extra opdrachten gegeven aanvullend op de reguliere dienstverleningsovereenkomst (DVO) inzake Sociaal Domein. Dit leidt tot meerwerk. Daarnaast heeft een correctie plaatsgevonden op de toerekening van overheadslasten aan Wassenaar. Beide ontwikkelingen leiden tot een hogere bijdrage van Wassenaar voor de dienstverlening die onze gemeente voor hen verricht. Dit geeft per saldo extra voordeel in de begroting 2023.

I. DVO I&D
De dienstverleningsovereenkomst (DVO) met Wassenaar inzake Informatie en Datamanagement is uitgebreid op het gebied van security en additionele onderhoudslasten beveiligingsmiddelen. Dit was nodig om de informatiehuishouding veilig en up to dat te houden. Daarnaast bevat de aangepaste DVO ook kapitaal- en rentelasten voor vervangingsinvesteringen van ICT-werkplekken en infrastructuur. Incidenteel zijn er lasten voor onderhoud aan de Samenhangende Object Registratie (SOR). Zie hiertoe ook de toelichting bij taakveld 0.2.

J. Versterking Sociaal Domein
Er worden extra middelen (€ 20.000) ingezet om het toezicht op rechtmatigheid rondom WMO en Jeugd te versterken. Een zelfde bedrag wordt structureel ingezet ter versterking van de sociale activering. Daarnaast wordt voor de versterking van de lokale implementatie Participatiewet, armoedebestrijding en re-integratie een bedrag van € 50.000 structureel opgenomen. Meer toelichting wordt gegeven in het programma Sociaal Domein.

K. Rente externe financiering
Voor de (toekomstige) investeringsopgaven is de gemeente aangewezen op externe financiering. Daarnaast worden aflopende leningen geherfinancierd. Daarbij is  sprake van rentestijgingen. Deze ontwikkelingen zorgen voor een toename van de rentelasten in de begroting.

L. Coalitieakkoord
Ter uitvoering van het coalitieakkoord worden voor 2023 incidentele budgetten geraamd voor het opstellen van verschillende visies, zoals de woon- en woonzorgvisie, groenvisie en visie Dobbewijk. Daarnaast wordt ook incidenteel geld beschikbaar gesteld ter dekking van onderzoeken, zoals de businesscase gemeentewerf en de mogelijkheid tot integraal bouwen van de Fortgensschool. Tevens zijn er structurele middelen verwerkt voor burgerparticipatie en jongerenwerk. In onderstaande tabel wordt weergegeven hoe de verschillende zaken financieel in de begroting zijn verwerkt.

Tabel Uitgaven coalitieakkoord

M. Reserve onderwijshuisvesting
In het kader van de toekomstige opgaven inzake onderwijshuisvesting en ter invulling van het door de raad aangenomen amendement 154, wordt een deel van het positieve begrotingssaldo 2023-2025 ingezet ter voeding van de bestemmingsreserve onderwijshuisvesting. In totaal wordt er in de jaren 2023-2025 € 3 miljoen in deze reserve gestort. Deze nieuwe bestemmingsreserve zal gelijk met deze begroting worden ingesteld. De reserve wordt voor een bedrag van € 3 miljoen gevoed vanuit de positieve begrotingssaldi in de jaren 2023-2025.

N. Vrijval incidentele huisvestingslasten Fortgensschool
Op basis van de huidige inzichten zal de nieuwbouw van de Fortgensschool na 2024 worden gerealiseerd. De geraamde incidentele uitgaven van in totaal € 1,3 miljoen voor sloop en tijdelijke huisvesting in 2024 komen daarmee te vervallen en komen ten gunste van het begrotingssaldo. Deze vrijval moet in samenhang worden bezien met de vorming van de reserve onderwijshuisvesting, zoals opgenomen onder M.

O. Diverse kleine wijzigingen

Naast bovengenoemde mutatie zijn er ook nog verschillende marginale mutaties die van invloed zijn op het begrotingssaldo. Deze worden verder buiten beschouwing gelaten.

Overige ontwikkelingen begroting 2023

Sluitende begroting
Het college biedt de raad een structureel en reëel sluitende begroting tot en met 2025, waarbij 2026 geldt als een omslagjaar. De verwachting is dat de komende septembercirculaire meer duidelijkheid zal geven over de rijksmiddelen vanaf 2026. Het college stelt voor om de huidige overschotten in de periode 2023-2025 nog niet nader te besteden. Zodoende biedt dit ruimte aan nog niet of niet geheel in deze begroting verwerkte ambities en opgaven, en kan deze worden ingezet als buffer voor het magere jaar 2026. In de Contourennota financieringssystematiek decentrale overheden wordt door het ministerie van Binnenlandse Zaken geadviseerd om de extra middelen in deze periode in te zetten als tijdelijke financiële buffer.